Kréyol

Kréyol

Dépi pasé 30 lanné, tini moun (ékriven, langis, militan kisasayésa…) ki ka goumé pou voyé lang kréyol la douvan. Alè, pon moun pé pa di pa ni on ékriti kréyol sérié piskè laplipa liv ki paret ka itilizé sistem GEREC la. Zafè a ékriti étimolojik la, sila ki ka chaché imité lòtograf fransé la, fini bat, menm si délè nou ka kontré dé mo oben dé fraz, soutou adan afich piblisité, ki ka kontinié sèvi èvè vié sistem-lasa. Pon moun pé pa di non pli kréyol pa on lang ki kapab fè litérati : adan sé trant lanné-la ki sòti pasé la, ki an Gwadloup (Hector Poullet, Roger Valy, Sonny Rupaire, Sylviane Telchid), ki an Matinik (Joby Bernabé, Monchoachi, Raphaël Confiant,  Jean-Marc Rosier), ki an Guiyàn (Elie Stephenson), ki an Ayiti (Frankétienne, Georges Castera, Félix Morisseau-Leroy), nou vwè onlo makè paret. Dapré sa yo ka di, tini plis liv an kréyol ki paret antrè 1960 é jod-la, kè ant 1635 é 1960 ! Pon moun pé pa rèfizé rèkonet valè a tout étid siantifik (gramè, leksik etc…) ki fet, é ka kontinié fet, asou kréyol épi tou sa Jean Bernabé, Robert Damoiseau, Michel Dispagne èvè Serge Colot fè.

Kréyol
Sé nan lanné 1981 an éti an krey manmay ki té ka djoubaké alantou lang ek killti kréyol la, désidé chwézi an jounen pou pé sa gloriyé yo. Sé manmay-tala ki té sanblé adan dé asosiasion kontel Banzil Kréyol, té désidé ba lang kréyol la an lot balan. Poutoubon, yo té las wè wouchachè ek langannis sèvi épi lang-lan yenki kon an bagay yo ka étidié kivédi an sijé létid. Pou konpwann lidé yo, annou mété an tet nou on krey doktè pou moun mò, panché anlè jistiman an kadav ek ka koupé’y an ti mosò pou kouprann tou sa ki nan bouden’y ek pou ki rézon Bazil chayé’y alé.